Ποια είναι τα συμπτώματα που ίσως οδηγήσουν στην αφαίρεση των ινομυωμάτων;

Τα ινομυώματα είναι καλοήθεις όγκοι της μήτρας, οι οποίοι προέρχονται από το μυϊκό τοίχωμά της. Η αύξηση του μεγέθους των μορφωμάτων αυτών εξαρτάται από την έκκριση οιστρογόνων από τις ωοθήκες.

Σπανίως εμφανίζονται ινομυώματα πριν από την έναρξη της εμμήνου ρύσεως, δηλαδή την εμμηναρχή, ενώ κατά κανόνα μετά από την εμμηνόπαυση το μέγεθος των ινομυωμάτων παρουσιάζει μείωση.

Όπως αναφέρεται και σε μελέτη του 2012 εκτιμάται, πως το ποσοστό των γυναικών με ινομυώματα κυμαίνεται μεταξύ του 5% και του 12%. Εντούτοις, ενδιαφέρον παρουσιάζει μελέτη του 2003, οι συντάκτες της οποίας κατέληξαν στο συμπέρασμα, πως ενδεχομένως το ποσοστό των γυναικών με ινομυώματα να αγγίζει ακόμα και το 80%, αν ανήκουν στη μαύρη φυλή ή το 70% των γυναικών, που ανήκουν στη λευκή φυλή!

Έχει υπολογιστεί, πως λιγότερες από τις μισές γυναίκες, στη μήτρα των οποίων εντοπίζονται ινομυώματα, θα αναφέρουν κάποιο σχετικό σύμπτωμα.Ο κατάλογος με τα συμπτώματα, που αναφέρουν οι υπόλοιπες γυναίκες περιλαμβάνει:

• κολπική αιμόρροια
• συμπτώματα από την πίεση σε γειτνιάζοντα όργανα
• πόνος
• προβολή τους κάτω από το κοιλιακό τοίχωμα

Η αυξημένη αιμορραγία από τον κόλπο είναι και το συνηθέστερο σύμπτωμα, που σχετίζεται με την παρουσία ινομυωμάτων στη μήτρα. Από στοιχεία της διεθνούς βιβλιογραφίας προκύπτει, πως το ένα τρίτο των γυναικών, που θα αναζητήσουν ιατρική συμβουλή λόγω συμπτωμάτων σχετικών με τα ινομυώματα, θα αναφέρουν την κολπική αιμόρροια ως το λόγω ανησυχίας τους.

Συνήθως οι γυναίκες αυτές αναφέρουν αυξημένη ροή κατά την έμμηνο ρύση, παρατεταμένη έμμηνο ρύση ή τόσο αυξημένη, όσο και παρατεταμένη ροή κατά την έμμηνο ρύση.

Φαίνεται, πως η αφύσικη κολπική αιμόρροια είναι άσχετη με τη θέση των ινομυωμάτων, καθότι το σύμπτωμα αυτό ενδέχεται να εκδηλωθεί τόσο παρουσία ενδοτοιχωματικών (εντοπίζονται εντός του μυϊκού τοιχώματος της μήτρας), όσο υπορογόνιων (εντοπίζονται στην εξωτερική επιφάνεια της μήτρας) ή υποβλεννογόνιων (προβάλλουν στην ενδομητρική κοιλότητα) ινομυωμάτων (βλ. εικόνα).

Πάντως η κοινή αντίληψη, που έχει επικρατήσει στους κόλπους της επιστημονικής κοινότητας, είναι ότι η αιμόρροια σχετίζεται συχνότερα με τα υποβλεννογόνια ινομυώματα.

Εντούτοις, απλώς και μόνον η παρουσία ινομυωμάτων στη μήτρα μίας γυναίκας, που αναφέρει κολπική αιμόρροια δεν είναι από μόνη της απόδειξη, πως τα μορφώματα αυτά είναι και «υπαίτια» του συγκεκριμένου συμπτώματος. Πάντως, οι πιθανότητες συσχέτισης της παρουσίας ινομυωμάτων με την ενδεχόμενη κολπική αιμόρροια είναι αυξημένες, αν η γυναίκα αναφέρει αιμόρροια μεταξύ διαδοχικών περιόδων.

Είναι κεφαλαιώδους σημασίας ειδικά στις περιπτώσεις αυτές και πριν γίνει σύσταση για χειρουργική αφαίρεση των ινομυωμάτων (ή της μήτρας, αν πρόκειται για γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας, που βρίσκονται κοντά στην εμμηνόπαυση ή έχουν μπει σε αυτήν) να αξιολογηθεί η κατάσταση του τραχήλου και της ενδομητρικής κοιλότητας. Η αξιολόγηση αυτή ξεκινά με την εξ’ όψεως εξέταση του τραχήλου από το γυναικολόγο. Απαραίτητο είναι να ληφθεί και test Παπανικολάου και – αν κριθεί απαραίτητο – να γίνει κολποσκόπηση. Δεν αποκλείεται εξάλλου να γίνει και σύσταση για υποβολή της γυναίκας σε απόξεση ενδομητρίου ή υστεροσκόπηση.

Δεν είναι σπάνιο γυναίκες, στη μήτρα των οποίων εντοπίζονται ακόμα και αρκετά ευμεγέθη ινομυώματα, να αναφέρουν «κανονική» ροή στην περίοδο. Είναι σημαντικό κατά τη λήψη ιστορικού να ερωτηθούν, σχετικά με το αν έχουν παρατηρήσει ακόμα και μικρή αύξηση είτε της ποσότητας του αίματος της εμμηνορρυσίας, είτε της συχνότητας των περιόδων. Κάποιες από τις συγκεκριμένες γυναίκες συχνά παρουσιάζουν σιδηροπενική αναιμία, εξαιτίας αύξησης της ροής, την οποία όμως δεν αντιλήφθηκαν, διότι η αύξηση αυτή ήταν σταδιακή και τρόπον τινά «ανεπαίσθητη».

Τα ινομυώματα και η πίεση σε γειτνιάζοντα όργανα

Σε κάποιες περιπτώσεις και ειδικά αν στη μήτρα εντοπίζονται ευμεγέθη ινομυώματα ή πολλά μικρότερα, τα οποία την καθιστούν ίση σε μέγεθος με εγκύμονα μήτρα στις 14 εβδομάδες κύησης, είναι δυνατόν να συμπιεσθούν τα γειτνιάζοντα όργανα.

Όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα η μήτρα βρίσκεται σε στενή επαφή με την ουροδόχο κύστη, η οποία είναι και το όργανο, που κατά κύριο λόγο επηρεάζεται από την παρουσία ινομυωμάτων στη μήτρα.

Η ασκουμένη από την ινομυωματώδη μήτρα πίεση επί της ουροδόχου κύστεως ως αποτέλεσμα έχει την ισχυρή έπειξη για ούρηση (με αυτόν τον ιατρικό όρο περιγράφουμε την «πίεση» για ούρηση), την αύξηση της συχνότητας ούρησης ή ακόμα και την ακράτεια ούρων.

Ενίοτε, απότομη αύξηση του μεγέθους των ινομυωμάτων συνδέεται με την άσκηση πίεσης στην ουρήθρα, με συνέπεια την επίσχεση («κατακράτηση») ούρων.

Στην ακόλουθη εικόνα φαίνεται η θέση των ουρητήρων εν σχέση με τη μήτρα. Οι ουρητήρες είναι οι λεπτοί σωλήνες, δια μέσου των οποίων τα ούρα, που παράγονται στους νεφρούς, ρέουν προς την ουροδόχο κύστη.

Υφίσταται η πιθανότητα εξαιτίας της παρουσίας ινομυωμάτων στη μήτρα, να ασκηθεί πίεση επί ενός ή αμφοτέρων των ουρητήρων και να παρεμποδισθεί η ροή των ούρων. Κατά συνέπεια τα ούρα «λιμνάζουν» εντός των ουρητήρων και των νεφρών.

Η συλλογή ούρων εντός των ουρητήρων και των νεφρών ενδεχομένως να είναι ασυμπτωματική και να περάσει απαρατήρητη. Εντούτοις, η κατάσταση αυτή αφενός προδιαθέτει για την εκδήλωση υποτροπιαζόντων ουρολοιμώξεων, αφετέρου – ειδικά αν παραμεληθεί – να οδηγήσει σε βλάβη των νεφρών, η μονιμότητα ή όχι της οποίας εξαρτάται κατά κύριο λόγο από τη διάρκεια του προβλήματος.

Τα ινομυώματα και η εκδήλωση πόνου

Η παρουσία ευμεγεθών ινομυωμάτων στη μήτρα συνδέεται συχνά με την εκδήλωση αισθήματος βάρους στην κοιλιά, αλλά και με πόνο κατά τη σεξουαλική επαφή (δυσπαρευνία).

Αν πρόκειται για «μισχωτά» ινομυώματα (δηλαδή για ινομυώματα, που βρίσκονται στο εξωτερικό της μήτρας και συνδέονται με αυτή δια μέσου μίας λεπτής ταινίας ιστού – του «μίσχου»), υφίσταται το ενδεχόμενο αυτά να συστραφούν περί του μίσχου τους. Τότε παρεμποδίζεται η ροή του αίματος στα αγγεία, που τροφοδοτούν το ινομύωμα και τα οποία διέρχονται από το μίσχο και εκδηλώνεται έντονο κοιλιακό άλγος. Η συστροφή – ειδικά αν πρόκειται για ευμεγέθη ινομυώματα – είναι δυνατόν να συμβεί σε οποιαδήποτε στιγμή, αλλά συνηθέστερα λαμβάνει χώρα στην εμμηνόπαυση ή κατά τη διάρκεια της κύησης.

Στην εγκυμοσύνη εξάλλου, είναι δυνατόν οποιοδήποτε ινομύωμα να υποστεί, λόγω διαταραχών στην αγγείωσή του, οι οποίες είναι πιθανότερο να συμβούν τότε, τη λεγομένη ερυθρά εκφύλιση. Οπότε και παρουσιάζεται αυξημένο σε μέγεθος και στο εσωτερικό του παρατηρούνται περιοχές με έντονο κόκκινο χρώμα. Η ερυθρά εκφύλιση συνδέεται με την εκδήλωση έντονου κοιλιακού άλγους κατά την κύηση.

Η εκδήλωση δυσμηνόρροιας (πόνου κατά την περίοδο) για πρώτη φορά μετά την ηλικία των 30 ετών συχνά είναι σύμπτωμα απότομης αύξησης του όγκου των ινομυωμάτων.

Πριν αποφασιστεί η χειρουργική αντιμετώπιση των ινομυωμάτων λόγω κοιλιακού άλγους, είναι πάντα απαραίτητο να αξιολογηθεί η πιθανότητα αυτό να συνδέεται με άλλες παθολογίες της κοιλιάς, όπως είναι η σκωληκοειδίτιδα ή παθολογίες των ωοθηκών.

Η προβολή των ινομυωμάτων κάτω από το κοιλιακό τοίχωμα

Αν πρόκειται για ιδιαίτερα μεγάλα ινομυώματα, είναι δυνατόν αυτά να πιέζουν εκ των έσω το κοιλιακό τοίχωμα. Έτσι προβάλλουν στην κοιλιά υπό τη μορφή εξογκώματος και προκαλούν την παραμόρφωσή της.

Συνήθως, η παρουσία τόσο μεγάλων ινομυωμάτων συνδυάζεται και με την εκδήλωση άλλων συμπτωμάτων, οπότε η χειρουργική επέμβαση συστήνεται ούτως ή άλλως. Εντούτοις, ακόμα και αν δεν υφίσταται άλλη συμπτωματολογία, η αισθητική και μόνον αλλοίωση, που αυτά προκαλούν στο κοιλιακό τοίχωμα, είναι λόγος για την αφαίρεσή τους.

Δείτε ΕΔΩ πότε είναι οι γόνιμες ημέρες σας!

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr

_{Ενδεικτική βιβλιογραφία}

_{Zimmermann A, Bernuit D, Gerlinger C, Schaefers M, Geppert K. Prevalence, symptoms and management of uterine fibroids: an international internet-based survey of 21,746 women. BMC Womens Health. 2012 Mar 26;12:6. doi: 10.1186/1472-6874-12-6. PMID: 22448610; PMCID: PMC3342149.
Baird DD, Dunson DB, Hill MC, Cousins D, Schectman JM. High cumulative incidence of uterine leiomyoma in black and white women: ultrasound evidence. Am J Obstet Gynecol. 2003 Jan;188(1):100-7. doi: 10.1067/mob.2003.99. PMID: 12548202.}