Οστεοπόρωση: Πώς θεραπεύεται; Υπάρχει πρόληψη;

Τι είναι η οστεοπόρωση;

Με τον όρο οστεοπόρωση αναφερόμαστε στην κλινική αυτή οντότητα, η οποία χαρακτηρίζεται από τη από την υπέρμετρη απώλεια οστικού ιστού.
Κατά συνέπεια, η αντοχή των οστών στη μηχανική καταπόνηση μειώνεται. Τα οστά καθίστανται «αδύναμα» και εύθραυστα. Έτσι η στήριξη, που αυτά παρέχουν στο σώμα καθίσταται «αμφίβολη», ενώ αυξημένη είναι και η πιθανότητα καταγμάτων, ειδικά οστών, που δέχονται και μεγαλύτερο βάρος, όπως είναι το ισχίο.

Η οστική μάζα φθάνει στη μέγιστη τιμή της προς τα τέλη της τρίτης δεκαετίας (20 έως 29 ετών), ενώ από την ηλικία των 35 ετών και έπειτα, αυτή σταδιακά μειώνεται.

Η μείωση της οστικής μάζας είναι μία φυσιολογική διαδικασία. Εντούτοις, σε κάποια άτομα το φαινόμενο αυτό παρουσιάζεται με μεγαλύτερη «ένταση» και η απώλεια οστικής μάζας είναι «ταχύτερη». Τα άτομα αυτά είναι και πιθανότερο να παρουσιάσουν συμπτωματολογία σχετική με την οστεοπόρωση και ιδιαίτερα κατάγματα.

Η διάγνωση της οστεοπόρωσης επιτυγχάνεται δια της εξέτασης, που ονομάζεται μέτρηση οστικής πυκνότητας.

Πώς θεραπεύεται η οστεοπόρωση;

Ανατρέχοντας στο μεταβολισμό των οστών διαπιστώνουμε, ότι υφίσταται μία συνεχής διαδικασία δημιουργίας νέου οστικού ιστού, αλλά και απορρόφησης του υπάρχοντος οστικού ιστού. Η οστεοπόρωση εκδηλώνεται, όταν η ισορροπία αυτή δημιουργίας – απορρόφησης «μετατοπισθεί» προς την απορρόφηση. Τότε ο οργανισμός αδυνατεί να «αναπληρώσει» των απολεσθέντα ιστό από νέο. Ως εκ τούτου η οστική μάζα μειώνεται.

Σκοπός της φαρμακευτικής θεραπείας είναι η εκ νέου μετατόπιση της ισορροπίας δημιουργίας – απορρόφησης προς το σκέλος της δημιουργίας. Υπ’ αυτήν την έννοια τα φάρμακα για τη θεραπεία της οστεοπόρωσης χωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες:

• φάρμακα, που παρεμποδίζουν την απορρόφηση οστικού ιστού
• φάρμακα, που διεγείρουν τη δημιουργία νέου οστικού ιστού, τα οποία ονομάζονται «αναβολικά»

Λίγα λόγια για τα φάρμακα, που παρεμποδίζουν την απορρόφηση του οστικού ιστού

Τα φάρμακα αυτά χωρίζονται σε δύο βασικές ομάδες:

• διφωσφονικά
• εκλεκτικοί τροποποιητές υποδοχέων οιστρογόνων

Τι είναι τα διφωσφονικά;

Τα διφωσφονικά είτε λαμβάνονται από του στόματος, είτε είναι ενέσιμα.

Το στομάχι πρέπει να είναι άδειο πριν τη λήψη του φαρμάκου, ενώ συνιστάται η πόση αρκετού νερού κατά τη χορήγηση. Δεν συνιστάται η ύπτια θέση για τουλάχιστον μισή ώρα μετά τη χορήγηση, ενώ πριν την επόμενη πρόσληψη τροφής ή υγρών πρέπει να μεσολαβήσει διάστημα διαρκείας από 30 λεπτά έως και 2 ώρες.

Τα διφωσφονικά προκαλούν μεταβολή της οστικής μάζας συνήθως μετά από 6 έως 12 μήνες, ενώ συχνά η χορήγησή τους διαρκεί ακόμα και 5 έτη.
Η βασικότερες παρενέργειες των φαρμάκων αυτών αφορούν το πεπτικό σύστημα (καούρες, δυσκαταποσία).

Τι είναι οι εκλεκτικοί τροποποιητές υποδοχέων οιστρογόνων;

Είναι φάρμακα, που αλληλοεπιδρούν με τους υποδοχείς των οιστρογόνων.

Οι σημαντικότερες παρενέργειες των φαρμάκων αυτών είναι:

• εξάψεις
• κράμπες των κάτω άκρων
• αυξημένος κίνδυνος για θρομβώσεις

Λίγα λόγια για τα αναβολικά φάρμακα

Όπως αναφέρεται και σε μελέτη του 2018, τα φάρμακα αυτά χορηγούνται σε άτομα με σοβαρού βαθμού οστεοπόρωση, ή όταν οι άλλες θεραπείες δεν έχουν δώσει τα επιθυμητά αποτελέσματα, ή όταν άλλες σχετικές θεραπείες αντενδείκνυνται.

Συνηθέστερες παρενέργειες των φαρμάκων αυτών είναι η κεφαλαλγία και η ναυτία.

Πώς επιλέγουμε την κατάλληλη θεραπεία;

Η θεραπεία επιλέγεται καταρχάς με βάση τα αποτελέσματα της μέτρησης οστικής πυκνότητας, αλλά και με βάση:

• το φύλο
• την ηλικία
• τον κίνδυνο κατάγματος, όπως αυτός προκύπτει από το ιστορικό και την κλινική κατάσταση
• ενδεχόμενα παλαιότερα κατάγματα

Πώς ελέγχεται η αποτελεσματικότητα της θεραπείας;

Η αποτελεσματικότητας της χορηγουμένης θεραπείας εκτιμάται δια της ανά τακτά χρονικά διαστήματα μέτρησης της οστικής πυκνότητας.

Υπάρχει πρόληψη;

Όπως αναφέρεται και σε ανασκόπηση της βιβλιογραφίας του 2018, τα βασικά μέτρα πρόληψης της οστεοπόρωσης είναι:

• η λήψη επαρκών ποσοτήτων ασβεστίου και βιταμίνης D
• ασκήσεις για μυϊκή ενδυνάμωση
• η αποχή από το κάπνισμα
• η αποχή από την υπερβολική κατανάλωση οινοπνευματωδών
• η προσοχή σε ό,τι αφορά το ενδεχόμενο πτώσης

Σύμφωνα με τις οδηγίες της Αμερικανικής Ακαδημίας της Ιατρικής των Η.Π.Α., όπως αυτές δημοσιεύθηκαν το 2011 συνιστάται:

• η χορήγηση 1000mg ασβεστίου ημερησίως σε άνδρες με ηλικία μεταξύ των 50 και 70 ετών και 1200mg ημερησίως σε γυναίκες ηλικίας μεγαλύτερης των 51 ετών και σε άνδρες μεγαλύτερους των 71 ετών
• η χορήγηση 600IU βιταμίνης D ημερησίως σε άνδρες με ηλικία μεταξύ των 50 και 70 ετών και 800IU ημερησίως σε γυναίκες ηλικίας μεγαλύτερης των 51 ετών και σε άνδρες μεγαλύτερους των 71 ετών

Το μεν ασβέστιο είναι βασικό συστατικό του οστικού ιστού, ενώ η βιταμίνη D βελτιώνει την απορρόφηση του ασβεστίου από τον οργανισμό.

Επιστήμονες έχουν εκφράσει ανησυχίες σχετικά με τη σχέση στης λήψης συμπληρωμάτων διατροφής με ασβέστιο και βιταμίνη D και της ενδεχόμενης αύξησης των πιθανοτήτων δημιουργίας λίθων στους νεφρούς. Πάντως, όπως αναφέρεται και σε μελέτη του 2014, η πιθανότητα αυτή δεν επιβεβαιώνεται από τα επιστημονικά στοιχεία.

Ασβέστιο λαμβάνεται κατά κύριο λόγο μέσα από ειδικά συμπληρώματα διατροφής. Εντούτοις, το στοιχεία αυτό ανευρίσκεται και σε τροφές όπως:

• γαλακτοκομικά
• ψάρια, όπως σαρδέλες και σολομός
• χυμοί ενισχυμένοι με ασβέστιο

Δείτε ΕΔΩ πώς μπορείτε να βελτιώσετε τη σεξουαλική σας ζωή χάρη στους υπερήχους HIFU!
Δείτε ΕΔΩ πώς μπορείτε να βελτιώσετε τη σεξουαλική σας ζωή χάρη στο υαλουρονικό οξύ!

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας

_{Ενδεικτική βιβλιογραφία}

_{Haas AV, LeBoff MS. Osteoanabolic Agents for Osteoporosis. J Endocr Soc. 2018 Jul 9;2(8):922-932. doi: 10.1210/js.2018-00118. PMID: 30087947; PMCID: PMC6065487.
Tu KN, Lie JD, Wan CKV, et al. Osteoporosis: A Review of Treatment Options. P T. 2018;43(2):92-104.
Institute of Medicine (US) Committee to Review Dietary Reference Intakes for Vitamin D and Calcium; Ross AC, Taylor CL, Yaktine AL, et al., editors. Dietary Reference Intakes for Calcium and Vitamin D. Washington (DC): National Academies Press (US); 2011. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK56070/ doi: 10.17226/13050
Cosman F, de Beur SJ, LeBoff MS, et al. Clinician's Guide to Prevention and Treatment of Osteoporosis [published correction appears in Osteoporos Int. 2015 Jul;26(7):2045-7]. Osteoporos Int. 2014;25(10):2359-2381. doi:10.1007/s00198-014-2794-2}