Ό,τι ήξερες για την εφηβεία άλλαξε - Πότε αρχίζει και πότε τελειώνει

Εφηβεία: μία δύσκολη χρονική περίοδος για τον ίδιο τον έφηβο αλλά και τον γονιό του μέσα από όλες τις σωματικές-βιολογικές και ψυχοσυναισθηματικές μεταβολές και διακυμάνσεις που περνά μέχρι να γίνει ενήλικας. Συνηθίζω να την χαρακτηρίζω ως το μεσοδιάστημα όπου το ένα πόδι είναι στην παιδικότητα και το άλλο προσπαθεί να πατήσει στην ενηλικίωση, με αποτέλεσμα η μη σταθερή αυτή στάση, χαριτολογώντας βέβαια, να δημιουργεί αστάθεια σε πολλούς τομείς και πολλές φορές να χρειάζεται και πιο προσεκτική διαχείριση από το γονιό.
Και εκεί που ο γονιός αναρωτιέται πότε το παιδί του θα μπει στην «άχαρη» εφηβεία, πόσα χρόνια έχει ακόμα μπροστά του να απολαύσει το μικρό του που ακόμη είναι τόσο γλυκό και χαριτωμένο ή πότε το έφηβο παιδί του θα βγει από αυτή την δύσκολη περίοδο, έρχονται

Σύμφωνα λοιπόν με τους επιστήμονες, η εφηβεία θα ξεκινά πιο νωρίς, δηλαδή γύρω στα 10 χρόνια από τα 12-13 έτη που θεωρείται πως ξεκινάει σήμερα –λίγο πάνω, λίγο κάτω- και θα κλείνει γύρω στα 24-25 έτη αντί για τα 18-19 χρόνια που ισχύει ως σήμερα.

Γιατί θα ξεκινά πιο νωρίς;

Η βιολογική εξελικτική πορεία του ατόμου στην εποχή μας είναι γεγονός πως είναι η αιτία για την αλλαγή αυτή, καθώς έχει βελτιωθεί αρκετά η διατροφή, οι συνθήκες υγείας και γενικότερα η ποιότητα ζωής στις ανεπτυγμένες χώρες, με αποτέλεσμα ο οργανισμός να απαντά νωρίτερα στην βελτίωση αυτή, με τον υποθάλαμο να εκκρίνει ορμόνες και να ενεργοποιείται η υπόφυση και οι γεννητικοί αδένες-το ορμονικό σύστημα να αφυπνίζεται νωρίτερα κατά 2-3 χρόνια. Σε αυτήν ακριβώς την εξελικτική πορεία οφείλεται και το ότι τα κορίτσια σήμερα έχουν περίοδο για πρώτη φορά σε μικρότερες ηλικίες κατά 4 περίπου χρόνια…

Και γιατί θα παραταθεί;

Για παρόμοιους λόγους, καθώς όλη αυτή η εξέλιξη φαίνεται να επηρεάζει τους βιολογικούς παράγοντες που παρατείνουν την σωματική ανάπτυξη και μετά τα 20 χρόνια. Αν λάβουμε υπόψη και τους κοινωνικούς παράγοντες και πόσο έχουν αλλάξει στην εποχή μας, τότε καταλαβαίνουμε πιο εύκολα γιατί παρατείνετε η εφηβική περίοδος. Για παράδειγμα, λόγω της οικονομικής κρίσης ο νέος δεν φεύγει εύκολα από το σπίτι του ενώ έχει παρατηρηθεί – στη χώρα μας τουλάχιστον – ότι αρκετοί είναι εκείνοι που γύρισαν στο πατρικό αλλά και αρκετοί εκείνοι που ενώ θα μπορούσαν να φύγουν, να ανεξαρτητοποιηθούν και να ανοίξουν τα φτερά τους δεν το κάνουν καθώς «βολεύονται» πίσω από το πρόσχημα των χρημάτων με αποτέλεσμα να καθυστερεί σε αρκετές περιπτώσεις, η ανάληψη ευθυνών και η ψυχοσυναισθηματική τους ωρίμανση σε ρόλους ενήλικα. Βέβαια, τα ερεθίσματα που λαμβάνουν οι έφηβοι και οι νέοι μας σήμερα είναι πολύ περισσότερα σε σχέση με άλλες εποχές, όπου αυτό θα μπορούσαμε να πούμε πως εξασκεί και ωριμάζει γρηγορότερα αλλά θα πρέπει και οι γονείς να είναι έτοιμοι να «αφήσουν» το παιδί τους να ανοίξει τις δικές του φτερούγες. Η κοινωνία μας σήμερα είναι αρκετά παιδοκεντρική, που σημαίνει πως επίκεντρο είναι το παιδί και δυστυχώς το παιδί …ανεξαρτήτου ηλικίας…

Οι περισσότεροι νέοι σήμερα σπουδάζουν και κάνουν και μεταπτυχιακά που σημαίνει πως τα φοιτητικά τους χρόνια διαρκούν περισσότερο. Στη συνέχεια αναζητούν δουλειά στο αντικείμενό τους – που σπούδαζαν τόσα χρόνια – και που ίσως δεν είναι και τόσο εύκολο να βρεθεί σήμερα. Τέλος, όπως γνωρίζουμε όλοι μας, ο γάμος δεν είναι προτεραιότητα όπως ήταν κάποτε, με αποτέλεσμα να παντρεύονται και να κάνουν παιδιά όλο και σε μεγαλύτερες ηλικίες.

Ο συνδυασμός όλων των παραπάνω λόγων, βιολογικών αλλά και κοινωνικών, είναι η αιτία για αυτή την παράταση του κλεισίματος της εφηβικής περιόδου στις μέρες μας.
Μάλιστα, κρίνεται αναγκαία η αλλαγή του ορισμού της εφηβείας για να υπάρξει και η ανάλογη νομοθετική προσαρμογή, αλλά και να μπορεί να μελετηθεί από τους ειδικούς.

Μαρίνα Μόσχα
Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια, μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Αγωγής Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας