Σχολική βία και εκφοβισμός: Ένα φαινόμενο με ανησυχητικές διαστάσεις στη χώρα μας
Πανελλήνια ημέρα κατά της Σχολικής Βίας και του Εκφοβισμού: Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί.
Το φαινόμενο του εκφοβισμού (bullying) αποτελεί μια ιδιαίτερη μορφή επιθετικής συμπεριφοράς που εμφανίζεται κυρίως στη σχολική πραγματικότητα και όχι μόνο, με σοβαρές επιπτώσεις για τη διαδικασία της μάθησης και την ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη και εξέλιξη του παιδιού και του εφήβου.
Συγκεκριμένα, εκφοβισμός και η άμεση συνέπειά του που είναι η θυματοποίηση είναι η επανειλημμένη και για αρκετό χρονικό διάστημα έκθεση του μαθητή σε αρνητικές πράξεις άλλου ή άλλων μαθητών, που εκδηλώνονται ως μορφές βίαιης ή επιθετικής συμπεριφοράς.
Μορφές εκφοβισμού
Όπως αναφέρει ο Νίκος Σιδέρης στο βιβλίο του «Bullying κι όμως νικιέται» εκδόσεις Μεταίχμιο, οι πιο σύνηθες μορφές εκφοβισμού και θυματοποίησης που αναπτύσσονται είναι: ο λεκτικός εκφοβισμός, με τη μορφή διάδοσης φημών, απειλών και εξαναγκασμού , ο φυλετικός εκφοβισμός, ο ηλεκτρονικός εκφοβισμός ,η σωματική βία που εμφανίζεται συχνότερα στις μικρότερες ηλικίες, και ο κοινωνικός αποκλεισμός.
Έρευνες έχουν δείξει ότι περίπου το 15% των μαθητών έχουν βιώσει συμπεριφορές εκφοβισμού, οι οποίες παρατηρούνται συχνότερα στα σχολεία σε μαθητές ηλικίας 8 έως 15 χρονών.
Στοιχεία που προβληματίζουν
Τρία στα 10 παιδιά έχουν πέσει θύμα σχολικού εκφοβισμού σε Γυμνάσια και Λύκεια της χώρας μας με το συντριπτικό ποσοστό των εμπλεκόμενων να είναι αγόρια. Σύμφωνα με Πανελλήνια έρευνα για την ενδοσχολική βία και τον εκφοβισμό στην Πρωτοβάθμια και τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων (Δεκέμβριος 2015 - Ιανουάριος 2016) το 30,6% των περιστατικών αφορά μόνο αγόρια, ενώ μόλις στο 3,18% εμπλέκονται μόνο κορίτσια. Ο τόπος καταγωγής αλλά και οι μειονότητες αποτελούν τους συχνότερους λόγους που υφίστανται κάποιοι μαθητές σχολικό εκφοβισμό.
Αντίστοιχα, ο αριθμός των θυτών κυμαίνονται στο 30% του μαθητικού πληθυσμού, με το 2% των μαθητών να έχουν συχνά το ρόλο του θύτη αλλά και ένα αντίστοιχο ποσοστό να δέχεται με την ίδια συχνότητα επιθέσεις στο χώρο του σχολείου.
Η πιο συχνή μορφή εκφοβισμού είναι ο λεκτικός εκφοβισμός (ποσοστό 56.5%) που περιλαμβάνει την εξύβριση και την κοροϊδία, η αμέσως επόμενη μορφή είναι ο σωματικός εκφοβισμός (ποσοστό 30.5%) που περιλαμβάνει χτυπήματα – σπρωξίματα, και τέλος, ο κοινωνικός εκφοβισμός, η απομόνωση και η κοροϊδία των μαθητών από όλη την τάξη (ποσοστό 27.8%).
Σε μικρότερα ποσοστά, οι μαθητές αναφέρουν ότι διακατέχονται από φόβο που τους δημιουργούν οι υπόλοιποι μαθητές (ποσοστό 15.4%) και, επίσης, ότι κάποιοι μαθητές τούς αποσπούν με τη βία προσωπικά αντικείμενα (ποσοστό 11.3%)
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς
Συχνά οι γονείς συνήθως δεν αντιλαμβάνονται το πρόβλημα και δηλώνουν άγνοια. Αυτό συμβαίνει γιατί τα θύματα εξομολογούνται το γεγονός του εκφοβισμού συχνότερα σε φίλους τους. Αν όμως οι γονείς εντοπίσουν κάποιο από τα προαναφερθέντα συμπτώματα και υποψιάζονται ότι το παιδί τους έχει πέσει θύμα εκφοβισμού κρίνεται αναγκαίο να προσεγγίσουν το παιδί και να αντιδράσουν απευθυνόμενοι αρχικά στους εκπαιδευτικούς και στις αρμόδιες Διευθύνσεις εκπαίδευσης. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό το παιδί να αισθανθεί ότι έχει στήριγμα τους γονείς του και το σχολείο.
Αν υποψιάζεστε ότι το παιδί σας είναι θύμα εκφοβισμού, καλό θα είναι να συνεργαστείτε με το σχολείο για να μάθετε πρώτα από όλα την έκταση τoυ προβλήματος.
- Παρέχετε στο παιδί σας υποστήριξη και ασφάλεια, ακούστε προσεκτικά τι έχει να σας πει για τα συναισθήματά και για τις ανάγκες του, κρατήστε ενήμερο το σχολείο και παρακολουθήστε στενά την εξέλιξη.
- Δώστε βάση στο σώμα του παιδιού. Αν το παιδί παραπονιέται ότι έχει σωματικούς πόνους, ή αν αρνείται επίμονα να πάει στο σχολείο, επισκεφτείτε έναν ειδικό ψυχικής υγείας για παιδιά.
- Σε κάθε περίπτωση, μην σιωπήσετε. Εμπλακείτε με τρόπο που θα δώσει λύση. Μιλήστε στο παιδί, ενημερώστε το σχολείο και πάρτε τα βήματα σας ώστε το πρόβλημα να λυθεί άμεσα.
- Να θυμάστε βεβαίως ότι δε μιλάμε για μεμονωμένο γεγονός, ούτε έναν απλό τυχαίο καβγά. Ταυτόχρονα, μην αγνοείτε ένα απλό 'πείραγμα' , κρατήστε τα μάτια σας ανοιχτά, γιατί συνεχιζόμενο, μπορεί κι αυτό να αποτελέσει την αρχή (ή τον κορμό) μιας μορφής εκφοβισμού.
