4 σημάδια ότι ανατρέφετε ένα παιδί «ορχιδέα»

Γιατί κάποια παιδιά φαίνεται να προσαρμόζονται γρήγορα, ανεξάρτητα από τις συνθήκες, ενώ άλλα δυσκολεύονται ακόμη και με την παραμικρή αλλαγή; Οι Σουηδοί έχουν μια ονομασία για αυτό το φαινόμενο. Το «Orkidebarn» που στα ελληνικά σημαίνει «παιδί - ορχιδέα» και περιγράφει ένα παιδί που είναι ιδιαίτερα ευάλωτο - εσωστρεφές θα μπορούσαμε να πούμε στο περιβάλλον του, ενώ το «maskrosbarn», γνωστό και ως «παιδί-πικραλίδα», μπορεί να είναι πιο ευέλικτο.

Υπάρχει στην πραγματικότητα και επιστήμη πίσω από αυτό. Το 2005, οι ψυχολόγοι Bruce J. Ellis και W. Thomas Boyce χρησιμοποίησαν αυτούς τους όρους ως πλαίσιο για τη μελέτη τους σχετικά με το πώς τα παιδιά αντιδρούν στον κόσμο γύρω τους. «Παρατήρησαν ότι πολλά παιδιά είναι αρκετά ανθεκτικά και ικανά να αντιμετωπίσουν το άγχος στη ζωή τους, όπως οι "πικραλίδες"», λέει η Sandra Whitehouse, PhD, Ανώτερη Διευθύντρια και Ανώτερη Ψυχολόγος στο Κέντρο Διαταραχών Άγχους στο Child Mind Institute. «Αλλά ένα μικρότερο ποσοστό παιδιών—αυτά που ονόμασαν ορχιδέες είναι πολύ πιο ευαίσθητα, γεγονός που τα δυσκολεύει να αντιμετωπίσουν το άγχος».

Εσωστρεφή παιδιά: Τα «παιδιά – ορχιδέες» & πώς θα τα βοηθήσετε να… ευδοκιμήσουν

Είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι το να έχετε ένα παιδί-ορχιδέα έναντι ενός παιδιού-πικραλίδα—ή ακόμα και ενός παιδιού-τουλίπα, που είναι κάπου ενδιάμεσα—δεν είναι κάτι καλό ή κακό. Αντίθετα, σκεφτείτε αυτούς τους όρους ως ένα εργαλείο για να γνωρίζετε πώς να βοηθήσετε το παιδί σας να ανθίσει. Διαβάστε παρακάτω για να μάθετε περισσότερα για το παιδί-ορχιδέα σας, καθώς και μερικές συμβουλές για το πώς να το υποστηρίξετε καλύτερα.

Τι είναι το «παιδί-ορχιδέα»;

Ένα λουλούδι ορχιδέα απαιτεί φροντίδα και προσοχή για να ευδοκιμήσει. Ομοίως, τα παιδιά-ορχιδέες είναι ευαίσθητα, εσωστρεφή και αντιδραστικά. Οι αλλαγές στη ρουτίνα τους, τα θορυβώδη ή πολυσύχναστα περιβάλλοντα και άλλες διεγερτικές καταστάσεις μπορεί να τα επηρεάσουν περισσότερο από άλλα παιδιά. Ωστόσο, η ανατροφή τους μπορεί να είναι μια πραγματικά ανταποδοτική εμπειρία.

«Σκεφτείτε από πού προέρχονται τα μεγάλα συναισθήματα και οι συμπεριφορές αντίστασης», λέει η Whitehouse. «Εάν οι γονείς μπορούν να δουν την υποκείμενη αιτία, μπορούν να προσεγγίσουν το παιδί τους με έναν πιο υποστηρικτικό και επικυρωτικό τρόπο. Συχνά, η βασική αιτία είναι το άγχος —το παιδί αισθάνεται άσχημα, γεγονός που το οδηγεί να αισθάνεται άγχος—και στη συνέχεια αποφυγή. Μόλις οι γονείς το καταλάβουν αυτό, είναι πολύ πιο εύκολο να βοηθήσουν το παιδί να αναγνωρίσει τα συναισθήματά του και να παρέχουν επικύρωση!».

49 φράσεις που ηρεμούν ένα αγχωμένο παιδί

Μην αποφεύγετε πράγματα που προκαλούν άγχος στο παιδί-ορχιδέα σας, λέει η Whitehouse, γιατί αυτό θα μπορούσε στην πραγματικότητα να επιδεινώσει τα πράγματα με την πάροδο του χρόνου. «Αντίθετα, είναι εξαιρετικά σημαντικό για τους γονείς να υποστηρίξουν το παιδί τους να είναι γενναίο και να το καθοδηγήσουν προς δεξιότητες που θα το βοηθήσουν να ξεπεράσει δύσκολες καταστάσεις».

Πώς να καταλάβετε εάν ανατρέφετε ένα παιδί-ορχιδέα

Ακολουθούν ορισμένα σημάδια ότι ανατρέφετε ένα παιδί-ορχιδέα, σύμφωνα με τους ειδικούς:

Δεν τους αρέσουν οι αλλαγές: «Από νωρίς, τα παιδιά-ορχιδέες είναι πιο ευαίσθητα από τα αδέλφια τους και τους περισσότερους συνομηλίκους», λέει η Whitehouse. «Τα παιδιά-ορχιδέες φαίνεται να είναι γκρινιάρικα μωρά που αντιστέκονται στο να μείνουν μόνα τους και έχουν μεγαλύτερες και πιο διαρκείς συναισθηματικές αντιδράσεις. Αργότερα, μπορεί να αναπτύξουν άγχος αποχωρισμού και μπορεί να δυσκολευτούν να μιλήσουν ή να υπερασπιστούν τον εαυτό τους».

Υπερδιεγείρονται εύκολα: «Φαίνεται να είναι πιο ευαίσθητα σε διεγερτικά πράγματα όπως δυνατοί θόρυβοι, φώτα, υφές και τρόφιμα.»

Μπορεί να τρώνε μόνο ορισμένα πράγματα: «Μπορεί να είναι ιδιότροπα στο φαγητό με πολύ περιορισμένη γεύση», λέει η Whitehouse. Ως αποτέλεσμα, το παιδί-ορχιδέα σας μπορεί να αρνηθεί νέα τρόφιμα και αντ' αυτού να επιμείνει να τρώει μόνο λίγα πράγματα.

Γιατί το παιδί μου δεν μου λέει τα πάντα;

Έχουν έναν μικρό κύκλο φιλίας: Ένα παιδί-ορχιδέα μπορεί να δυσκολευτεί να κάνει νέους φίλους, προτιμώντας αυτούς που γνωρίζουν περισσότερο χρονικό διάστημα.

Πώς θα διαχειριστείτε τις ευαισθησίες του παιδιού-ορχιδέα;

«Τα παιδιά-ορχιδέες μπορούν να ευδοκιμήσουν με αγάπη και υποστήριξη», λέει η Whitehouse. «Υπάρχει μια λεπτή ισορροπία μεταξύ του να μην τα πιέζετε σε καταστάσεις που θα είναι συντριπτικές, ενώ δεν είστε υπερβολικά προστατευτικοί. Μέσω της αντιμετώπισης των φόβων τους, της ανάπτυξης δεξιοτήτων και της οικοδόμησης κυριαρχίας σε νέες καταστάσεις, μπορούν να νιώσουν πιο άνετα και περισσότερη ασφάλεια».

Ακολουθούν παρακάτω μερικές συμβουλές για το πώς να το επιτύχετε αυτό.

Να έχετε μια ρουτίνα

Είναι σημαντικό να παρέχετε ένα περιβάλλον ανατροφής που είναι προβλέψιμο χωρίς πολλές ξαφνικές αλλαγές. Τα παιδιά-ορχιδέες θέλουν να προβλέπουν και να προετοιμάζονται για μεταβάσεις ή αλλαγές.

Το παιδί μου είναι εσωστρεφές ή πάσχει από κοινωνικό άγχος;

Να έχετε ένα τακτικό πρόγραμμα, συνεπείς εβδομαδιαίες δραστηριότητες και μια ρουτίνα πριν τον ύπνο. Αυτό θα βοηθήσει στη μείωση της αβεβαιότητας και του άγχους.

Μπείτε ομαλά σε νέες καταστάσεις

Ζητήστε τους να συναντήσουν τον δάσκαλό τους και να εξερευνήσουν την τάξη για παράδειγμα πριν πάνε για πρώτη φορά στο σχολείο.

Να γνωρίζετε πότε έχουν φτάσει στα όριά τους

Επειδή κατακλύζονται και υπερδιεγείρονται εύκολα, είναι σημαντικό για τους γονείς να βοηθήσουν ένα παιδί-ορχιδέα να παρατηρήσει τα συναισθήματά του και να αναγνωρίσει πότε μπορεί να χρειαστεί να κάνει ένα διάλειμμα ή να απομακρυνθεί από καταστάσεις που το κάνουν να αισθάνεται άγχος.

Πότε να ζητήσετε βοήθεια

Εάν δυσκολεύεστε να βρείτε μια ισορροπία ενθάρρυνσης και υποστήριξης, ένας ψυχολόγος ή σύμβουλος μπορεί να βοηθήσει. Σύμφωνα με την Whitehouse, είναι σημαντικό να λάβετε υπόψη την ένταση, τη διάρκεια και τη συχνότητα των συναισθηματικών ή συμπεριφορικών προκλήσεων του παιδιού σας. Πόσο επηρεάζει τη ζωή του παιδιού—και τη δική σας;

«Εάν το συναίσθημα ή η συμπεριφορά είναι υψηλής έντασης, διαρκεί πολύ (περισσότερο από 10 ή 15 λεπτά) και συμβαίνει συχνά (καθημερινά), αυτό είναι πιο ανησυχητικό», λέει. Με άλλα λόγια, εάν οι μεγάλες αντιδράσεις ή η αποφυγή του παιδιού-ορχιδέας σας επηρεάζουν τη ζωή του με διάφορους τρόπους—στο σπίτι, στο σχολείο και κοινωνικά, για παράδειγμα—αυτό είναι ένα σημάδι ότι μπορεί να είναι καιρός να ζητήσετε βοήθεια.

^{πηγή: parents.com}