Τι είναι ο διαβήτης και πώς επηρεάζει την κύηση

Ο Διαβήτης ανήκει στη χορεία των μεταβολικών νόσων. Οι νόσοι αυτές χαρακτηρίζονται από την εμφάνιση ανισορροπίας στις βιοχημικές διαδικασίες, που λαμβάνουν χώρα στο σώμα μας, προκειμένου να επιτελεσθούν με ορθό τρόπο οι διάφορες λειτουργίες του.

Ο Διαβήτης χαρακτηρίζεται από την «απορρύθμιση» του μεταβολισμού των σακχάρων, τα οποία αποτελούν και την κύρια πηγή ενέργειας του οργανισμού. Έτσι κατ’ επανάληψη και επί μακρό χρονικό διάστημα καταμετρούνται υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα του ασθενούς.

Διαβήτης κύησης: 7 τροφές που μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισής του

Πόσο συχνός είναι ο Διαβήτης;

Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Διεθνούς Ομοσπονδίας του Διαβήτη (International Diabetes Federation/ IDF) ποσοστό περίπου 10,5% του παγκόσμιου πληθυσμού παρουσίαζει κάποιας μορφής διαβήτη. Εκτιμάται δε, πως το συγκεκριμένο ποσοστό θα αγγίξει το 11,3% έως το έτος 2030 και το 12,2% έως το έτος 2040, με την αύξηση αυτή να αφορά κατά κύριο λόγο χώρες, που πέρασαν από το «μεσαίου μεγέθους» κατά κεφαλήν εισόδημα στο «υψηλό» (Hossain και συνεργάτες, 2024).

Γιατί τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα του διαβητικού ανεβαίνουν;

Το πάγκρεας είναι ένα όργανο, το οποίο εντοπίζεται πίσω από το στομάχι. Το όργανο αυτό παράγει την ορμόνη ινσουλίνη, που είναι και «υπεύθυνη» για τον τρόπο, που το σώμα μας χρησιμοποιεί τα σάκχαρα (αυτό ονομάζεται «μεταβολισμός των σακχάρων), προκειμένου να εξασφαλίσει την απαραίτητη για τις λειτουργίες του ενέργεια.

Αν η παραγωγή ινσουλίνης από το πάγκρεας μειωθεί ή αν το σώμα μας – για κάποιο λόγο – πάψει να «αντιδρά» στην ινσουλίνη (οπότε και αυτή τρόπον τινά καθίσταται «ανενεργή»), τότε διαταράσσεται ο μεταβολισμός των σακχάρων και τα επίπεδά τους στο αίμα καταγράφονται υψηλά.

Ποιες είναι οι φυσιολογικές τιμές σακχάρου στην εγκυμοσύνη;

Διακρίνουμε 3 είδη Διαβήτη:

• Διαβήτης τύπου Ι: το πάγκρεας δεν παράγει επαρκείς ποσότητες ινσουλίνης. Παλαιότερα ο τύπος αυτός του Διαβήτη ονομαζόταν και «ινσουλινο – εξαρτώμενος» ή «νεανικός Διαβήτης». Οι λόγοι της μειωμένης παραγωγής είναι κατά βάσιν άγνωστοι, αλλά έχει διατυπωθεί η υπόθεση, πως το ανοσοποιητικό σύστημα (το σύστημα «άμυνας» του οργανισμού), έχει «στραφεί εναντίον» των κυττάρων του παγκρέατος, που παράγουν ινσουλίνη, τα οποία και καταστρέφει.
• Διαβήτης τύπου ΙΙ: το σώμα μας δεν αντιδρά με φυσιολογικό τρόπο στην ινσουλίνη. Το φαινόμενο αυτό αναφέρεται και ως «αντίσταση στην ινσουλίνη». Παλαιότερα ο τύπος αυτός του Διαβήτη ονομαζόταν και «μη – ινσουλινο – εξαρτώμενος». Η παθολογία εμφανίζεται αργότερα στη ζωή του ατόμου και συνδέεται με την παχυσαρκία, την κακή διατροφή και την καθιστική ζωή.
• Διαβήτης κύησης: αφορά γυναίκες, οι οποίες χωρίς να έχουν ιστορικό διαβήτη, εμφανίζουν για πρώτη φορά διαβήτη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Ποια είναι τα συμπτώματα του διαβήτη;

Η συμπτωματολογία εξαρτάται από το ποια όργανα έχουν επηρεαστεί και από την έκταση των σχετικών αλλοιώσεων. Όμως συνήθως τα πρώτα συμπτώματα, τα οποία θέτουν την υποψία διαβήτη, είναι η πολυδιψία (το άτομο διψάει πολύ), η πολυφαγία (τρώει πολύ), η πολυουρία (ουρεί συνεχώς και τα ούρα του είναι «αραιά»).

Πώς γίνεται η διάγνωση του διαβήτη;

Με δεδομένο, πως η συμπτωματολογία του διαβήτη δεν είναι «χαρακτηριστική», τουλάχιστον έως ότου η νόσος να πλήξει σοβαρά την υγεία του ατόμου, η διάγνωση επιτυγχάνεται κυρίως μέσω αιματολογικών εξετάσεων, στις οποίες συνιστάται να υποβάλλονται όλοι μετά από κάποια ηλικία.

Ποιες είναι οι συνέπειες του Διαβήτη;

Ο Διαβήτης, αν οι τιμές του σακχάρου δεν ελεγχθούν επαρκώς, προκαλεί σοβαρές αλλοιώσεις σε διάφορα συστήματα:

• Στα αγγεία
• Στην καρδιά
• Στους νεφρούς
• Στα νεύρα
• Στους οφθαλμούς

Οι επιπλοκές από της νόσου αυτής μπορεί να οδηγήσουν σε πρόωρο θάνατο. Το 2019 ανακοινώθηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, πως 1,5 εκατομμύρια άτομα πέθαναν εξαιτίας των επιπλοκών αυτών σε όλον τον κόσμο (Antini και συνεργάτες, 2024).

Διαβήτης και εγκυμοσύνη: Ποιες είναι οι μακροπρόθεσμες συνέπειες για το μωρό

Πώς ο διαβήτης εμπλέκεται με τη γυναικολογία και τη μαιευτική;

Ο προαναφερθείς διαβήτης κύησης είναι από τις συνηθέστερες και ίσως πιο επίφοβες επιπλοκές της εγκυμοσύνης, ενώ επιπλέκει και την κύηση ήδη διαβητικών γυναικών. Όμως πέραν αυτού συχνά στα πλαίσια του γυναικολογικού ιατρείου περιπτώσεις διαβήτη αφορούν περιστατικά όπως:

• Κολπική ξηρότητα
• Εμμηνόπαυση (εκτός του ότι ο διαβήτης είναι συχνότερος μεταξύ των εμμηνοπαυσιακών γυναικών, φαίνεται, ότι η εκδήλωση της μεταβολικής αυτής νόσου «φέρνει» την εμμηνόπαυση σε μικρότερη ηλικία)
• Μεταβολικό σύνδρομο
• Συχνές ουρολοιμώξεις

Διαβήτης και εγκυμοσύνη: Ποιες είναι οι άμεσες συνέπειες για το μωρό

Πώς αντιμετωπίζεται ο διαβήτης;

Ο διαβήτης αποτελεί μία χρόνια νόσο. Η αντιμετώπιση αυτού καθαυτού του διαβήτη, αλλά και η παρακολούθηση γίνεται συνήθως από τον εξειδικευμένο ιατρό. Ανάλογα με την περίπτωση, χορηγούνται αντιδιαβητικά φάρμακα ή ενέσιμη ινσουλίνη. Κατά κανόνα όμως συστήνεται και η ακολούθηση της κατάλληλης διατροφής, η οποία ανάλογα με την περίσταση ενίοτε αποσκοπεί και στην απώλεια βάρους.

Δείτε ΕΔΩ πώς μπορείτε να αλλάξετε τη διατροφή σας με την ιατρική κλινική ύπνωση!

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr

Ενδεικτική βιβλιογραφία

Antini C, Caixeta R, Luciani S, Hennis AJM. Diabetes mortality: trends and multi-country analysis of the Americas from 2000 to 2019. Int J Epidemiol. 2024 Feb 1;53(1):dyad182. doi: 10.1093/ije/dyad182. PMID: 38205867; PMCID: PMC10859152.

Hossain MJ, Al-Mamun M, Islam MR. Diabetes mellitus, the fastest growing global public health concern: Early detection should be focused. Health Sci Rep. 2024 Mar 22;7(3):e2004. doi: 10.1002/hsr2.2004. PMID: 38524769; PMCID: PMC10958528.