Βρογχιολίτιδα: Τι είναι και πώς μεταδίδεται

Τι είναι η βρογχιολίτιδα;

Είναι οξεία λοιμώδης νόσος του αναπνευστικού συστήματος, που οδηγεί σε παροδική απόφραξη των μικρών αεραγωγών. Εμφανίζεται κάθε χρόνο με τη μορφή επιδημίας που συμβαίνει το χειμώνα και διαρκεί 2-5 μήνες. Εξάρσεις αυτού του ιού συνήθως παρατηρούνται από τον Νοέμβριο έως και τον Απρίλιο με μία αιχμή τον Ιανουάριο και Φεβρουάριο. Προσβάλλει κυρίως βρέφη αλλά και νήπια μέχρι 2 ετών.

Απαντάται συχνότερα σε βρέφη που ζουν σε χώρους μεγάλου συγχρωτισμού (π.χ. βρεφονηπιακοί σταθμοί), δεν έχουν θηλάσει ή οι γονείς τους καπνίζουν. Προκαλείται κυρίως από τον αναπνευστικό συγκυτιακό ιό. Άλλοι λοιμώδεις παράγοντες, που σπανιότερα προκαλούν τη νόσο, είναι οι ιοί της παραγρίπης, αδενοιοί, ρινοιοί, μεταπνευμονοιοί, ιοί της γρίπης, το χλαμύδιο του τραχώματος και το μυκόπλασμα της πνευμονίας.

Η λοίμωξη προκαλεί φλεγμονή των τελικών (μικρών) αεραγωγών που ονομάζονται βρογχιόλια, γεγονός που εμποδίζει τον αέρα να φτάσει στις κυψελίδες όπου γίνεται η ανταλλαγή αερίων στους πνεύμονες.

Βρογχιολίτιδα - Πώς γίνεται η μετάδοση

Η μετάδοση του αναπνευστικού συγκυτιακού ιού γίνεται με την άμεση επαφή με τις εκκρίσεις ενός μολυσμένου ατόμου, είτε μέσα στην οικογένεια, είτε στους βρεφονηπιακούς σταθμούς , ή σε θαλάμους νοσοκομείων. Η καλύτερη πρόληψη κατά της διασποράς του ιού είναι το προσεκτικό πλύσιμο των χεριών. Η βρογχιολίτιδα είναι η πιο συχνή αιτία νοσηλείας στο νοσοκομείο στη βρεφική ηλικία.

Ποια είναι τα συμπτώματα της βρογχιολίτιδας

Η βρογχιολίτιδα αρχίζει με συμπτώματα λοίμωξης των ανωτέρων αεροφόρων οδών, όπως ρινική απόφραξη, ρινική καταρροή και ξηρό παροξυσμικό βήχα. Στη συνέχεια προστίθενται ταχύπνοια (60-80 αναπνοές το λεπτό) ή αναπνοή με δυσκολία, συρίττουσα αναπνοή, εισολκή του θωρακικού τοιχώματος, πυρετός, μειωμένη όρεξη, επίμονος βήχας που μπορεί να διαρκέσει για 2 εβδομάδες ή και περισσότερο.
Η δυσκολία στη σίτιση που σχετίζεται με τη ρινική συμφόρηση και τη δυσκολία στην αναπνοή μπορεί να οδηγήσει σε αφυδάτωση.

Η άπνοια (διακοπή της αναπνοής για περισσότερο από 15-20 δευτερόλεπτα) μπορεί να είναι το πρώτο σύμπτωμα βρογχιολίτιδας σε ένα βρέφος. Αυτό συνήθως συμβαίνει πιο συχνά στα βρέφη που γεννιούνται πρόωρα και στα βρέφη που είναι μικρότερα των 2 μηνών.

Ποια είναι τα σημεία σοβαρής βρογχιολίτιδας που απαιτούν άμεση ιατρική εκτίμηση

• Εισολκές (εισέχον δέρμα γύρω από τς πλευρές και στη βάση του λαιμού)
• Αναπέταση ρινικών πτερυγίων (άνοιγμα της εισόδου της μύτης σε κάθε αναπνοή, «χορός πτερυγίων»)
• Γογγυσμός (βογγητό)
• Κυάνωση (μπλε χρώμα δέρματος που μπορεί να παρατηρηθεί στα νύχια, τα ωτικά λοβία, την κορυφή της μύτης τα χείλη και τη γλώσσα) και αποτελεί ένδειξη χαμηλών επιπέδων οξυγόνου στο αίμα (υποξίας)

Ποια είναι η θεραπεία της βρογχιολίτιδας

Η θεραπεία είναι κυρίως συμπτωματική. Εάν το παιδί δε χρειάζεται νοσηλεία στο νοσοκομείο η θεραπεία περιλαμβάνει παρακολούθηση, καλή ενυδάτωση και καθαρισμό της μύτης για την αντιμετώπιση της ρινίτιδας. Συνιστάται η λήψη μικρών και συχνών σε όγκο γευμάτων. Άλλες θεραπείες όπως αντιβιοτικά, αντιβηχικά και αποσυμφορητικά δε συνιστώνται.

Ο βήχας είναι ένας μηχανισμός άμυνας του οργανισμού που βοηθά στο να καθαρίζουν οι πνεύμονες και συνήθως δε χρειάζεται αντιμετώπιση. Καθώς υποχωρεί η λοίμωξη των πνευμόνων ο βήχας βελτιώνεται. Το κάπνισμα μέσα στο σπίτι ή γύρω από το παιδί πρέπει να αποφεύγεται γιατί μπορεί να επιδεινώσει το βήχα του παιδιού.

Τα αντιβιοτικά δεν έχουν θέση στη θεραπεία της βρογχιολίτιδας γιατί συνήθως προκαλείται από ιούς. Ωστόσο, μπορεί να είναι απαραίτητα εάν η βρογχιολίτιδα επιπλακεί από βακτηριδιακή λοίμωξη όπως ωτίτιδα ή βακτηριακή πνευμονία (πράγμα όχι συνηθισμένο).

Πόσα παιδιά με βρογχιολίτιδα νοσηλεύονται

Περίπου 3% των παιδιών με βρογχιολίτιδα θα χρειαστούν παρακολούθηση και αντιμετώπιση στο νοσοκομείο. Στα περισσότερα παιδιά γίνεται παρακολούθηση των ζωτικών σημείων και χορήγηση υποστηρικτικής θεραπείας (οξυγόνο, ενδοφλέβια ενυδάτωση) εφόσον είναι απαραίτητο. Άλλες θεραπείες εξατομικεύονται ανάλογα με τις ανάγκες του παιδιού και την ανταπόκριση στη θεραπεία. Τα περισσότερα παιδιά που χρειάζονται νοσηλεία στο νοσοκομείο μπορούν να επιστρέψουν στο σπίτι τους μέσα σε τρεις έως τέσσερις ημέρες.

Ανάρρωση

Τα περισσότερα παιδιά με βρογχιολίτιδα που είναι κατά τα άλλα υγιή αρχίζουν να βελτιώνονται μέσα σε 2-5 ημέρες. Ωστόσο, η συρίττουσα αναπνοή μπορεί να επιμείνει σε μερικά βρέφη για μία εβδομάδα ή και περισσότερο και μπορεί να χρειαστεί διάστημα έως και 4 εβδομάδων για ένα βρέφος να επιστρέψει στην πρότερη του κατάσταση. Η ανάρρωση μπορεί να καθυστερήσει σε μικρότερα βρέφη και σε εκείνα που υπάρχει υποκείμενο νόσημα.

Πώς μπορεί να προληφθεί η βρογχιολίτιδα στη βρεφική ηλικία;

• Αποφυγή καπνίσματος στο περιβάλλον του παιδιού γιατί αυτό φαίνεται ότι αυξάνει τον κίνδυνο αναπνευστικής νόσου.-Συχνό πλύσιμο των χεριών με νερό και σαπούνι, ιδιαίτερα πριν την επαφή με ένα βρέφος.
• Χρήση αντισηπτικών που αποτελούν μία καλή εναλλακτική λύση καθαρισμού των χεριών εάν δεν είναι εύκολο το πλύσιμο των χεριών με νερό και σαπούνι.
• Αποφυγή συγχρωτισμού με άλλους ενήλικες ή παιδιά που έχουν συμπτώματα λοίμωξης του ανώτερου αναπνευστικού.
• Ετήσιος εμβολιασμός με αντιγριπικό εμβόλιο συνιστάται για όλα τα παιδιά προσχολικής ηλικίας που είναι μεγαλύτερα των 6 μηνών καθώς επίσης και στους ενήλικες που ασχολούνται με περιποίηση βρεφών μικρότερα των 6 μηνών.
• Βρέφη μικρότερα των 2 ετών που πάσχουν από χρόνιο αναπνευστικό ή καρδιαγγειακό νόσημα όπως επίσης και βρέφη που έχουν γεννηθεί πρόωρα μπορεί να λάβουν ανοσοποίηση για την πρόληψη σοβαρής λοίμωξης από αναπνευστικό συγκυτιακό ιό (Synagis).

Υπάρχει σχέση μεταξύ βρογχιολίτιδας και άσθματος;

Υπάρχει ενδιαφέρον στη σχέση μεταξύ βρογχιολίτιδας στην πρώιμη βρεφική ηλικία και την εμφάνιση άσθματος στη μετέπειτα ζωή. Μερικές μελέτες καταλήγουν σε αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης άσθματος μετά από ένα επεισόδιο βρογχιολίτιδας, αν και δεν είναι ξεκάθαρο εάν ο κίνδυνος εμφάνισης άσθματος είναι αυξημένος λόγω του ιστορικού βρογχιολίτιδας ή άλλων παραγόντων κινδύνου που είναι πιθανόν να συνυπάρχουν (π.χ. γενετική προδιάθεση για άσθμα, περιβαλλοντικοί παράγοντες όπως καπνός τσιγάρου.

Την πρώτη φορά που ένα βρέφος παρουσιάζει συρίττουσα αναπνοή είναι δύσκολο να ξέρει κανείς εάν πρόκειται για βρογχιολίτιδα ή άσθμα. Οι περισσότερες περιπτώσεις που ένα βρέφος παρουσιάζει για πρώτη φορά συριγμό οφείλονται σε ιό. Ιστορικό υποτροπιαζόντων επεισοδίων συριγμού και οικογενειακό ιστορικό άσθματος, ρινικών αλλεργιών ή εκζέματος υποστηρίζουν τη διάγνωση του άσθματος.

^{*ανανεώθηκε 20/11/2023 - πρώτη δημοσίευση 29/09/2014}

Δρ. Μαριαλένα Κυριακάκου
www.kyriakakou.gr
marialenakyriakakou@gmail.com