Διαχειριζόμενοι το άγχος της επιστροφής

Η επιστροφή μετά τις διακοπές στην καθημερινότητα, είτε πρόκειται για τα μικρά σας και την επιστροφή τους στο σχολείο, είτε για εσάς με την επιστροφή σας στη δουλειά, συνήθως συνοδεύεται από τη σχετική δυσφορία και το λεγόμενο «άγχος της επιστροφής».

Βάζοντας ξανά τα παιδιά σε ρουτίνα μετά τις διακοπές

Ας δούμε τρόπους όπου οι μαθητές θα καταφέρουν να διαχειριστούν αυτό το άγχος και πώς μπορούν να τους βοηθήσουν οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί.

Σχολικό άγχος: Πώς να το αναγνωρίσετε και πώς να υποστηρίξετε το παιδί σας

Δείξτε κατανόηση

Είναι σημαντικό τα μικρά σας να καταλάβουν ότι το άγχος της επιστροφής είναι ένα φυσιολογικό συναίσθημα που βιώνουν πολλοί άνθρωποι επιστρέφουν σε μια ρουτίνα ή σε ένα περιβάλλον από το οποίο απουσίαζαν για κάποιο διάστημα. Χρειάζεται λοιπόν να κατανοήσουν τι είναι αυτό που αισθάνονται, να καταλάβουν ότι είναι κάτι παροδικό και από τι προκαλείται. Η αλλαγή της ρουτίνας και η μετάβαση από την ανεμελιά των διακοπών σε μια δομημένη σχολική ρουτίνα μπορεί να τα δυσκολέψει. Λογικό αν σκεφτούμε ότι τρεις περίπου μήνες έχουν «ξεχάσει» τις σχολικές υποχρεώσεις και την τήρηση προγράμματος. Επίσης, είναι πιθανό να αγχώνονται – κυρίως όταν έχουν υψηλές προσδοκίες – για την σχολική επίδοση, να φοβούνται δηλαδή ότι ίσως δεν ανταποκριθούν στις ακαδημαϊκές απαιτήσεις ή ότι δεν θα είναι τόσο καλοί όσο οι συμμαθητές τους. Τέλος, κυρίως όταν πρόκειται για παιδιά που αλλάζουν σχολικό περιβάλλον, είναι πιθανό να αγχώνονται για το αν θα κάνουν εύκολα καινούργιους φίλους και θα γίνουν αποδεκτά ενώ ταυτόχρονα στενοχωριούνται που δεν θα είναι μαζί με τους παλιούς τους φίλους.

Επιστροφή στο σχολείο: Πέντε θετικές φράσεις που μπορείτε να πείτε στο αγχωμένο παιδί σας

Συμπτώματα του Άγχους της Επιστροφής

Τα συμπτώματα μπορεί να είναι σωματικά (πονοκέφαλοι, πόνος στη κοιλιά, διαταραχές στον ύπνο, κλπ.), συναισθηματικά (ανησυχία, ένταση, άγχος, φόβος, θλίψη, ευερεθιστότητα, κλπ.), συμπεριφορικά (αποφυγή, αναβλητικότητα, απομόνωση, κλπ).

Παράγοντες που συμβάλλουν στο άγχος της επιστροφής

Οι παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν στην εμφάνιση του άγχους επιστροφής μπορεί να είναι προσωπικοί (παιδιά που έχουν παρουσιάσει στο παρελθόν και πάλι άγχος, είναι πιθανό να είναι πιο ευάλωτα), κοινωνικοί (έλλειψη υποστηρικτικού περιβάλλοντος, πχ. οικογένεια, φίλοι) και περιβαλλοντικοί (απαιτητικό σχολικό περιβάλλον).

Πέντε σημάδια που μαρτυρούν ότι το παιδί σας έχει άγχος για το σχολείο

Πώς μπορώ να βοηθήσω το παιδί μου;

• Πρώτα από όλα, φροντίστε να το προετοιμάσετε για την επιστροφή και την επαναφορά προγράμματος. Πιο απλά, φροντίστε για την σταδιακή του επανένταξη, έτσι ώστε να μειωθεί το άγχος μέσα από μία σταδιακή επιστροφή στη ρουτίνα. Η οργάνωση και ο προγραμματισμός στις καθημερινές του δραστηριότητες θα βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της αβεβαιότητας γύρω από το τι μπορεί να συμβεί στο μικρό σας.
• Συζήτηση και απομυθοποίηση του άγχους. Μιλήστε με το παιδί σας, κάντε του «ανοιχτές ερωτήσεις» για το πώς νιώθει τώρα που θα επιστρέψει και πάλι στο σχολείο. Με τις «ανοιχτές ερωτήσεις» αποφεύγετε να του φυτέψετε αρνητικές σκέψεις που γεννούν αρνητικά συναισθήματα. Η επικέντρωση στο παρόν επίσης μπορεί να βοηθήσει μαζί με τεχνικές χαλάρωσης, όπως ασκήσεις αναπνοής όταν αισθάνεται ότι το άγχος του αυξάνεται. Είναι πολύ σημαντικό για το μικρό σας να εκφράσει τα συναισθήματά του και τις ανησυχίες του έτσι ώστε να οδηγηθεί στη σταδιακή απομυθοποίηση και στην πολυπόθητη ανακούφιση από το άγχος αυτό.
• Η φροντίδα επίσης είναι πολύ σημαντική, όπως η υγιεινή διατροφή, η σωματική άσκηση, ο ποιοτικός ύπνος. Όλα τα παραπάνω συμβάλλουν στη συνολική ευεξία και μπορούν να μειώσουν τα συμπτώματα άγχους.

• Η δική σας στάση και συμπεριφορά. Δεν επιστρέφουν μόνο τα παιδιά στην καθημερινότητα αλλά και εσείς οι μεγάλοι. Αν είστε αγχωμένοι είτε γιατί επιστρέφετε και εσείς σε ένα απαιτητικό επαγγελματικό περιβάλλον, δεν σας αρέσει η δουλειά σας ή σκέφτεστε τις οικονομικές υποχρεώσεις είναι πολύ πιθανό το παιδί σας να «οσφρίζεται» το άγχος σας και να σας αντιγράφει, να αντιλαμβάνεται την ανησυχία σας δηλαδή και να νιώθει αβεβαιότητα που την «απλώνει» στις δικές του υποχρεώσεις.

Αν παρόλα αυτά, νιώθετε ότι το παιδί σας δεν μπορεί να αντιμετωπίσει την επιστροφή στην καθημερινότητα και στις σχολικές του υποχρεώσεις, η βοήθεια ειδικού κρίνεται απαραίτητη. Η ανάπτυξη της ψυχικής ανθεκτικότητας και η ενίσχυση της ψυχικής ευεξίας βοηθούν στην καλύτερη αντιμετώπιση μελλοντικών αλλαγών και προκλήσεων.

Μαρίνα Μόσχα

Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια, μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Αγωγής Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας