Όταν ο πλακούντας μετατρέπεται σε καρκίνο: Πώς θεραπεύεται η Τροφοβλαστική Νεοπλασία της Κύησης;
Πώς αποφασίζεται το είδος της θεραπείας, που θα ακολουθηθεί;
Τι είναι η Τροφοβλαστική Νόσος της Κύησης;
Πρόκειται για μία ομάδα νόσων, οι οποίες χαρακτηρίζονται από τον ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό μη φυσιολογικών κυττάρων της τροφοβλάστης εντός της μήτρας. Τροφοβλάστη ονομάζεται το τμήμα αυτό του εμβρύου, το οποίο θα εξελιχθεί στον πλακούντα,
Έτσι η ενδομητρική κοιλότητα καταλαμβάνεται είτε εν μέρει, είτε εξ’ ολοκλήρου από έναν όγκο προερχόμενο από ιστούς, που δημιουργήθηκαν μετά τη γονιμοποίηση του ωαρίου.
Η πλειοψηφία των τύπων της Τροφοβλαστικής Νόσου της Κύησης είναι καλοήθεις και δεν δίνουν μεταστάσεις. Υφίστανται όμως και κακοήθεις τύποι της νόσου, οπότε και είναι δυνατόν να καταγραφούν μεταστάσεις τόσο σε γειτνιάζοντα όργανα, όσο και σε απομακρυσμένες περιοχές του σώματος.
Ποιοι είναι οι τύποι Τροφοβλαστικής Νόσου της Κύησης;
Σχηματικά διακρίνουμε την Τροφοβλαστική Νόσο της Κύησης σε:
Η Υδατιδώδης Μύλη Κύηση είναι στις περισσότερες περιπτώσεις καλοήθης νόσος, ενώ η Τροφοβλαστική Νεοπλασία της Κύησης είναι σχεδόν πάντα κακοήθης.
Η Υδατιδώδης Μύλη Κύηση διακρίνεται σε Πλήρη και Μερική Υδατιδώδη Μύλη Κύηση.
Η Τροφοβλαστική Νεοπλασία της Κύησης περιλαμβάνει τους εξής τύπους:
- Διεισδυτική Μύλη Κύηση
- Χοριοκαρκίνωμα
- Πλακουντιακός Τροφοβλαστικός Όγκος
- Επιθηλιοειδής Τροφοβλαστικός Όγκος
Λίγα λόγια ιστορικά…
Η Τροφοβλαστική Νεοπλασίας της Κύησης θεωρείται ένα είδος νεοπλασίας (καρκίνου δηλαδή) με υψηλό μεταστατικό δυναμικό (δίνει συχνά μεταστάσεις) και με υψηλό ποσοστό θνησιμότητας. Όμως η φυσική ιστορία της νόσου αυτή μεταβλήθηκε άρδην τη δεκαετία του 1950, όταν χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το χημειοθεραπευτικό φάρμακο Μεθοτρεξάτη (methotrexate) στην αντιμετώπισή της.
Τα ευεργετικά αποτελέσματα της θεραπείας αυτής καταγράφηκαν σε μελέτη του 1956. Στη μελέτη αυτή συμπεριελήφθησαν περιπτώσεις, στις οποίες δεν υφίσταντο μεταστάσεις. Έκτοτε όμως, όπως αναφέρεται και σε μελέτη του 2019 εισήχθησαν στην πάγια κλινική πρακτική χημειοθεραπευτικά σχήματα, τα οποία περιλαμβάνουν ένα ή περισσότερα φάρμακα. Χάρη στα σχήματα αυτά μπορούμε σήμερα να επιτύχουμε ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά ίασης ακόμα και σε περιπτώσεις Τροφοβλαστικής Νεοπλασίας της Κύησης με εκτενείς μεταστάσεις σε διάφορα όργανα.
Πώς αποφασίζεται το είδος της θεραπείας, που θα ακολουθηθεί;
Όπως περιγράφεται εκτενώς σε μελέτη του 2021 το είδος του χημειοθεραπευτικού σχήματος (δηλαδή ο συνδυασμός φαρμάκων), που θα χορηγηθεί εξαρτάται από το στάδιο της νόσου και από την ταξινόμησή της. Τα κριτήρια τόσο του σταδίου, όσο και της ταξινόμησης έχουν τεθεί από τη Διεθνή Ομοσπονδία Γυναικολογίας και Μαιευτικής (International Federation of Gynecology and Obstetrics/ FIGO) και από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (World Health Organization/ WHO).
Με τον όρο στάδιο της νόσου αναφερόμαστε στην εξάπλωσή της. Διακρίνουμε τέσσερα στάδια, καθένα εκ των οποίων λαμβάνει και ένα λατινικό αριθμό.
Συγκεκριμένα:
Στάδιο I: Οι Τροφοβλαστικοί Όγκοι περιορίζεται αυστηρά στη μήτρα
Στάδιο II: Τροφοβλαστικοί Όγκοι εντοπίζονται στις σάλπιγγες, στις ωοθήκες ή στον κόλπο, αλλά μόνον στα γεννητικά όργανα
Στάδιο III: Τροφοβλαστικοί Όγκοι εντοπίζονται στους πνεύμονες, τόσο παρουσία τέτοιων όγκων στα γεννητικά όργανα, όσο και απουσία τέτοιων όγκων στα γεννητικά όργανα
Στάδιο IV: Εντοπίζονται μεταστάσεις σε άλλα όργανα
Η ταξινόμηση της νόσου συνίσταται σε ένα σύνολο κριτηρίων, βάσει των οποίων η κάθε περίπτωση λαμβάνει κάποια «βαθμολογία». Όταν η βαθμολογία αυτή είναι 6 η μικρότερη, η νόσος θεωρείται «χαμηλού κινδύνου». Αντίθετα, βαθμολογία μεγαλύτερη του 6 αρκεί, για να χαρακτηρισθεί η νόσος «υψηλού κινδύνου».
Μπορείτε να δείτε τα κριτήρια ταξινόμησης στην παρακάτω εικόνα:
Στην περιγραφή της κάθε περίπτωσης αναγράφεται το στάδιο της νόσου, ακολουθεί άνω και κάτω τελεία και μετά η βαθμολογία. Για παράδειγμα «Στάδιο II:4» ή «Στάδιο IV:9».
Με βάση την περιγραφή αυτή γίνεται και η επιλογή του χημειοθεραπευτικού σχήματος. Τα ποσοστά επιτυχίας της θεραπείας εξαρτώνται σε σημαντικό βαθμό από το στάδιο και τη βαθμολογία της κάθε περίπτωσης και συχνά υπερβαίνουν σαφώς το 80%.
Προκειμένου να καθοριστεί το στάδιο και η βαθμολογία της κάθε περίπτωσης θα ζητηθούν σειρά απεικονιστικών εξετάσεων, όπως Μαγνητική Τομογραφία του εγκεφάλου, της κοιλιάς και της πυέλου, ακτινογραφία θώρακος και Αξονική Τομογραφία θώρακος.
Θα χρειαστεί χειρουργείο;
Σε μάλλον λίγες περιπτώσεις ενδέχεται να γίνει σύσταση υποβολής της γυναίκας σε υστερεκτομή, ιδιαίτερα επί της εκδήλωσης σοβαρής αιμορραγίας. Χειρουργική επέμβαση δια λαπαροτομίας («άνοιγμα» της κοιλιάς – «ανοικτή» επέμβαση) εκτελείται επί της εκδήλωσης αιμορραγίας σε όργανα της κοιλιάς, όπως είναι το ήπαρ, το γαστρεντερικό σύστημα, οι νεφροί ή ο σπλήνας. Σε κάποιες περιπτώσεις απαιτείται νευροχειρουργική επέμβαση στον εγκέφαλο, επί αιμορραγίας εκεί μεταστάσεων. Η χειρουργική εκτομή μεμονωμένων όγκων, οι οποίοι ανθίσταται στη φαρμακευτική αγωγή είναι σε κάποιες περιπτώσεις θεραπευτική.
Θα χρειαστεί ακτινοθεραπεία;
Η ακτινοθεραπεία (η ακτινοβόληση όγκων με ιονίζουσα ακτινοβολία) έχει μάλλον περιορισμένη χρησιμότητα στη θεραπεία της Τροφοβλαστικής Νεοπλασίας της Κύησης. Εξαίρεση αποτελούν μεταστάσεις στον εγκέφαλο. Όμως και σε αυτές τις περιπτώσεις η αποτελεσματικότητά της έχει αμφισβητηθεί.
Γενικά οι μεταστάσεις στον εγκέφαλο θεωρούνται ιδιαίτερα δυσμενής προγνωστικός παράγων αλλά (ευτυχώς), όπως αναφέρεται και σε μελέτη του 2014 είναι εξαιρετικά σπάνιες. Στη συγκεκριμένη δε μελέτη αναφέρεται, ότι μόλις 222 τέτοιες περιπτώσεις έχουν καταγραφεί στη διεθνή βιβλιογραφία.
Η θεραπεία των Πλακουντιακών και των Επιθηλιοειδών Τροφοβλαστικών Όγκων…
Οι όγκοι αυτοί κατά κανόνα δεν ανταποκρίνονται ικανοποιητικά στη χημειοθεραπεία. Έτσι η υστερεκτομή είναι και η θεραπεία, που προκρίνεται στην πλειοψηφία των περιστατικών αυτών, η οποία συχνά συνοδεύεται από την χειρουργική εκτομή και των μεταστάσεων σε άλλα όργανα.
Αν η γυναίκα επιθυμεί να διατηρήσει την γονιμότητά της, τότε ενδέχεται να αξιολογηθεί η πιθανότητα εκτομής μόνον των όγκων από τη μήτρα της. Εντούτοις, η διατήρηση της γονιμότητας δεν συστήνεται, αν υφίστανται μεταστάσεις σε άλλα όργανα.
Σε προχωρημένα στάδια της νόσου ενδέχεται να αξιολογηθεί και η ενδεχόμενη ωφέλεια χορήγησης συγκεκριμένων χημειοθεραπευτικών σχημάτων.
Σε γενικές γραμμές, όπως αναφέρεται και σε μελέτη του 2019 κακοί προγνωστικοί παράγοντες είναι η μεσολάβηση διαστήματος μεγαλυτέρου των 48 μηνών μεταξύ της εκδήλωσης της νόσου και της αμέσως προηγουμένης κύησης και η διάγνωση αυτής σε Στάδιο IV. Στις ασθενείς αυτές ενδέχεται να τεθεί η επιλογή να υποβληθούν σε φαρμακευτικές θεραπείες, οι οποίες βρίσκονται ακόμα και σε μάλλον «πειραματικό» στάδιο.
Μπορούμε να αισιοδοξούμε!
Όταν διαβάζει κανείς για καρκίνο, φυσικόν είναι να του (ή της) προκαλείται φόβος. Άλλωστε αυτή η νόσος καλείται και «επάρατος» (δηλαδή «καταραμένη»).
Πάντως, σε ό,τι τουλάχιστον αφορά την Τροφοβλαστική Νεοπλασία της Κύησης μπορούμε να είμαστε ιδιαίτερα αισιόδοξοι, αφού η διάγνωση στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων γίνεται σχετικά νωρίς και τα θεραπευτικά σχήματα, που έχουν ενσωματωθεί στην πάγια κλινική πρακτική, θεωρούνται εξαιρετικά αποτελεσματικά, με ποσοστά επιτυχίας, τα οποία υπερβαίνουν συχνά ακόμα και το 80%.
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr
Ενδεικτική βιβλιογραφία
HERTZ R, LI MC, SPENCER DB. Effect of methotrexate therapy upon choriocarcinoma and chorioadenoma. Proc Soc Exp Biol Med. 1956 Nov;93(2):361-6. doi: 10.3181/00379727-93-22757. PMID: 13379512.
Braga A, Mora P, de Melo AC, et al. Challenges in the diagnosis and treatment of gestational trophoblastic neoplasia worldwide. World J Clin Oncol. 2019;10(2):28-37. doi:10.5306/wjco.v10.i2.28
Ngan HYS, Seckl MJ, Berkowitz RS, et al. Diagnosis and management of gestational trophoblastic disease: 2021 update. Int J Gynaecol Obstet. 2021;155 Suppl 1(Suppl 1):86-93. doi:10.1002/ijgo.13877
Piura E, Piura B. Brain metastases from gestational trophoblastic neoplasia: review of pertinent literature. Eur J Gynaecol Oncol. 2014;35(4):359-67. PMID: 25118474.
Froeling FEM, Ramaswami R, Papanastasopoulos P, Kaur B, Sebire NJ, Short D, Fisher RA, Sarwar N, Wells M, Singh K, Ellis L, Horsman JM, Winter MC, Tidy J, Hancock BW, Seckl MJ. Intensified therapies improve survival and identification of novel prognostic factors for placental-site and epithelioid trophoblastic tumours. Br J Cancer. 2019 Mar;120(6):587-594. doi: 10.1038/s41416-019-0402-0. Epub 2019 Feb 22. PMID: 30792530; PMCID: PMC6461960.
Διαβάστε επίσης
