«Μισώ την περίοδο» - Όταν οι πόνοι περιόδου κάνουν τα έφηβα κορίτσια να υποφέρουν

Η εφηβεία είναι μια περίοδος στη ζωή των κοριτσιών που συνοδεύεται από πολλές και σημαντικές σωματικές αλλαγές οι οποίες συμβαίνουν υπό την επίδραση ορμονών. Μία από αυτές είναι και η εμφάνιση της περιόδου, η οποία για πολλές έφηβες είναι μια εξαιρετικά δυσάρεστη εμπειρία, επειδή μπορεί να συνοδεύεται από ιδιαίτερα έντονο πόνο. «Σιχαίνομαι την περίοδο»- η φράση αυτή προέρχεται από ελλιπή ενημέρωση των κοριτσιών, από καθυστέρηση στη διάγνωση και από μη σωστή διαχείριση στην αντιμετώπιση του πόνου.

Γιατί η περίοδος των κοριτσιών αρχίζει νωρίτερα; Μια νέα έρευνα εξηγεί

Γιατί εμφανίζονται οι πόνοι περιόδου

Οι πόνοι περιόδου ή δυσμηνόρροια είναι το πιο συχνό σύμπτωμα που αντιμετωπίζουν τα κορίτσια στην εφηβεία κατά τη διάρκεια του εμμηνορυσιακού τους κύκλου. Σύμφωνα με το Αμερικανικό Κολλέγιο Μαιευτήρων – Γυναικολόγων, η συχνότητά της κυμαίνεται από 50 έως 90%. Διακρίνεται σε πρωτοπαθή και δευτεροπαθή δυσμηνόρροια. Η πρωτοπαθής δυσμηνόρροια είναι η επώδυνη περίοδος και οι κράμπες περιόδου, χωρίς παρουσία κάποια παθολογίας στην πύελο και είναι συχνότερη στην εφηβεία (αφορά περίπου των 90% των περιπτώσεων δυσμηνόρροιας στην εφηβεία). Εμφανίζεται συνήθως 6 μήνες έως 2 χρόνια μετά την έναρξη της περιόδου, ακολουθώντας τη σταθεροποίηση και εγκατάσταση της μηνιαίας ωορρηξίας στην εφηβεία.

Γιατί άλλα κορίτσια πονούν λιγότερο και άλλα περισσότερο;

Οι ορμονικές μεταβολές που συμβαίνουν πριν από την περίοδο, οδηγούν στην εμφάνιση πόνου. Κατά την εμμηνορυσία, στη μήτρα εμφανίζονται συσπάσεις οι οποίες προκαλούνται από ουσίες του οργανισμού που ονομάζονται προσταγλανδίνες. Μελέτες έχουν δείξει ότι κορίτσια με πρωτοπαθή δυσμηνόρροια έχουν υψηλότερα επίπεδα προσταγλανδινών. Ωστόσο, δεν εμφανίζουν όλα τα κορίτσια την ίδια ένταση πόνου, ενώ άλλα δεν εμφανίζουν δυσμηνόρροια. Υψηλού κινδύνου για εμφάνιση δυσμηνόροοιας θεωρούνται οι έφηβες με βαριές περιόδους, με κύκλο διάρκειας άνω των 35 ημερών ή με χαμηλό δείκτη μάζας σώματος. Άλλοι παράγοντες κινδύνου είναι η εμμηναρχή πριν την ηλικία των 12 ετών, το κάπνισμα, το προεμμηνορυσιακό σύνδρομο, το έντονο stress και το οικογενειακό ιστορικό πρωτοπαθούς δυσμηνόρροιας.

Γιατί πρέπει να προετοιμάζετε την κόρη σας για την πρώτη περίοδο

Όταν ο πόνος κάνει τα έφηβα κορίτσια να «διπλώνονται» από τον πόνο

Αντίθετα, δευτεροπαθής δυσμηνόρροια είναι η επώδυνη περίοδος που οφείλεται σε κάποια παθολογία της πυέλου ή σε άλλη παθολογική κατάσταση. Συνήθως εμφανίζεται σε γυναίκες μετά την εφηβεία, αλλά μπορεί να ταλαιπωρεί και έφηβες. Τα συχνότερα αίτια είναι η ενδομητρίωση, η αδενομύωση, λοιμώξεις, ινομυώματα, συγγενείς ανωμαλίες του γεννητικού συστήματος ή κύστες των ωοθηκών. Η ενδομητρίωση αποτελεί τη συχνότερη αιτία δευτεροπαθούς δυσμηνόρροιας στην εφηβεία. Η συχνότητα εμφάνισης της ενδομητρίωσης στην εφηβεία δεν έχει σαφώς καθοριστεί, ωστόσο τα 2/3 των εφήβων με χρόνιο πυελικό πόνο και δυσμηνόρροια ανθεκτική στη φαρμακευτική αγωγή θα διαγνωσθούν τελικά με ενδομητρίωση. Η έγκαιρη διάγνωση αυτής της κατάστασης είναι πολύ σημαντική γιατί η ενδομητρίωση μπορεί να επηρεάσει τη γονιμότητα και την αναπαραγωγική υγεία των κοριτσιών αυτών στο μέλλον.

Τι μπορεί να κρύβει ο έντονος πόνος;

Η δυσμηνόρροια αποτελεί το συχνότερο αίτιο απουσίας των έφηβων κοριτσιών από τις σχολικές και αθλητικές δραστηριότητες, επηρεάζοντας την καθημερινότητα και την ποιότητα ζωής τους. Οι έντονες κράμπες μπορεί να συνοδεύονται κι από άλλα συμπτώματα ναυτία, έντονο πονοκέφαλο, κόπωση, διάρροια. Σε περίπτωση έντονου πόνου, που επηρεάζει τις καθημερινές δραστηριότητες της έφηβης και είναι ανθεκτικός στη φαρμακευτική αγωγή προτείνεται άμεση αξιολόγηση από Γυναικολόγο, λήψη λεπτομερούς ιστορικού, υπερηχογραφικός έλεγχος και περαιτέρω εξετάσεις εάν αυτό κριθεί σκόπιμο.

Πώς θα βοηθήσουμε τα νέα κορίτσια να μη νιώθουν ντροπή για την περίοδό τους

Πώς θα αντιμετωπίσουν την δυσμηνόρροια;

Τα μη-στεροειδή αντιφλεγμονώδη είναι η θεραπεία πρώτης γραμμής για την αντιμετώπιση της πρωτοπαθούς δυσμηνόρροιας. Μία δόση εφόδου και στη συνέχεια η τυπική δοσολογία θα πρέπει να χορηγούνται σε όλη τη διάρκεια του πόνου. Η πρώτη δόση θα πρέπει ιδανικά να χορηγείται πριν την έναρξη του πόνου. Τα συγκεκριμένα φάρμακα δρουν αναστέλλοντας την παραγωγή των προσταγλανδινών, που είναι υπεύθυνες για την εμφάνιση του πόνου. Πολύ συχνά για την αντιμετώπιση της δυσμηνόρροιας χορηγούνται και ορμονικές αντισυλληπτικές μέθοδοι, όπως αντισυλληπτικά δισκία, με εξαιρετικά αποτελέσματα στη βελτίωση του πόνου. Η θεραπεία της δευτεροπαθούς δυσμηνόρροιας περιλαμβάνει αντιμετώπιση του αιτίου που την προκαλεί. Τέλος, η άσκηση (κυρίως η yoga), η χορήγηση συμπληρωμάτων μαγνησίου και συμπλέγματος βιταμινών Β, τα ω-3 λιπαρά οξέα, τα θερμά επιθέματα στην κοιλιά ίσως έχουν κάποια θέση στην αντιμετώπιση της δυσμηνόρροιας.

Περίοδος και υγιεινή: Tips που όλα τα έφηβα κορίτσια πρέπει να γνωρίζουν

Η προετοιμασία του κοριτσιού για τις μεταβολές που θα εμφανιστούν με την εφηβεία θα πρέπει να γίνεται από νωρίς, προκειμένου τα νεαρά κορίτσια να είναι προετοιμασμένα, να κατανοήσουν τους λόγους για τους οποίους συμβαίνουν αυτές οι αλλαγές στο σώμα τους και να έχουν κίνητρο για να ζητήσουν ιατρική βοήθεια σε περίπτωση που νιώθουν δυσφορία λόγω κάποιας από αυτές τις αλλαγές, όπως είναι η επώδυνη περίοδος. Η αντίληψη ότι ο πόνος αναπόφευκτα συνοδεύει κάθε περίοδο θα πρέπει να εγκαταληφθεί. Η σωστή διαχείριση του πόνου της περιόδου από την έφηβη, την οικογένεια και το Γυναικολόγο θα συμβάλλει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής του κοριτσιού και στη διατήρηση της λειτουργικότητάς του σε καθημερινή βάση.

Παναγιώτης Κρόκος
Μαιευτήρας - Χειρουργός Γυναικολόγος
Υπ. Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ
Τηλ.: 6942072211

Email: docpankrokos@gmail.com

^{Mini Βιογραφικό}

^{O Παναγιώτης Κρόκος είναι Μαιευτήρας – Χειρουργός Γυναικολόγος, απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών και Υπ. Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ. Είναι συνεργάτης του Μαιευτηρίου «ΜΗΤΕΡΑ» & της μονάδας υποβοηθούμενης αναπαραγωγής «ΥΓΕΙΑ IVF Εμβρυογένεσις».}